Weles. Bydlęcy bóg podziemi.

Weles, zwany też Wołosem, to słowiański bóg mający wiele oblicz. Znany jest jako bóg magii, przysiąg, sztuki. Obejmuje swoim patronatem również rzemiosło oraz kupców, a przede wszystkim bogactwo. Z tego względu przypisuje się Welesowi opiekę nad bydłem, które w dawnych czasach postrzegano jako wyznacznik dobrobytu.

Według folkloru, Weles miał być bogiem podziemi lub zaświatów. Podobnie jak grecki Hades, sprawował władzę nad krainą zmarłych, która w wierzeniach Słowian zwano Nawią. Weles miał przeprowadzać dusze na jej bezkresne, zielone łąki.

Wejścia do świata podziemi strzegł Żmij, który jest niekiedy utożsamiany ze zwierzęcym wcieleniem Welesa. Podstawą tego skojarzenia może być również uznawanie Welesa jako wroga Peruna. To bardzo popularny motyw w niemalże wszystkich kręgach kulturowych. Dwa najpotężniejsze bóstwa od zawsze rywalizują ze sobą w odwiecznej walce dobra ze złem. 

Negatywne postrzeganie Welesa przetrwało na niektórych terenach aż do piętnastego wieku, kiedy to w źródłach czeskich znalazły się jeszcze zwroty wykorzystujące imię bóstwa. Nawoływały one między innymi do odrzucenia “grzechów welesa” lub odsyłały “k welesu”, a więc “do diabła”.

Nieco milszą wersję Welesa przedstawiają źródła określające go jako “bydlęcego boga”. Opiekował się on dobrobytem, którego bydło było wyznacznikiem. Wobec tego modlono się do niego, gdy trwał pomór bydła. Miał mieć również moc zamykania szczęk dzikich zwierząt, które mogły czyhać na niewinne stado, a także możliwość odwracania wzroku wilków od trzód pod opieką pasterzy.

Współcześni rodzimowiercy uznają Welesa za jedno z ważniejszych bóstw słowiańskich, używając jego współczesnego symbolu. Bez względu na charakter, Weles jest jednym z ważniejszych i częściej występujących w źródłach bóstw Słowian.

Ilustracja w nagłówku przedstawia fragment obrazu “ Weles” autorstwa Andrey’a Shishkina.