Gniezno – pierwsze gniazdo

O tym, że Gniezno było pierwszą stolicą Polski, wie dziś niemal każdy. Miało jednak swoje dzieje przed tym wydarzeniem, a także w trakcie całego średniowiecza…

Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach dzisiejszego Gniezna datowane są na okres końca paleolitu, jednak liczniejsze znaleziska pochodzą z epoki kamienia. Znajdują się na wschodniej stronie Góry Lecha. Na terenie samego Gniezna zabytki należą głównie do kultury łużyckiej, a więc tej samej, którą odnajdujemy na terenach Biskupina. Skupiają się w dzisiejszym centrum miasta, okazyjnie nad jeziorem Winiary oraz na przedmieściach. Badania wskazują na kontakty handlowe pierwszych „gnieźnian” z terenami greckimi i rzymskimi.

Wędrówki ludów z V wieku powodują dwusetną przerwę w osadnictwie Gniezna. Niewykluczone, że gdy powrócili tam ludzie, teren funkcjonował jako pogański ośrodek kultu. Najstarszy gród pojawia się dopiero około 940 roku, a na miejscu znajdowała się już wówczas pogańska świątynia. Ćwierć wieku później Mieszko I przyjął w okolicy Gniezna chrzest, a następnie zbudował kościół oraz swoją siedzibę z kaplicą (obecnie w tym miejscu stoi kościół św. Jerzego).

W X wieku Gniezno było jedyną formalną stolicą państwa, choć miast z siedzibami księcia było kilka. Na monetach Bolesława Chrobrego znajdują się napisy Gnezdun Civitas, stanowiące jasny dowód na duże znaczenie Gniezna w ówczesnej Polsce. Ponadto, to właśnie tam pochowano męczennika biskupa Wojciecha.

W swojej historii Gniezno może poszczycić się licznymi koronacjami, w tym Bolesława Chrobrego, Mieszka II, Bolesława II i Przemysła II. Ma także za sobą liczne niefortunne wydarzenia: pożary, najazdy, zdobycie przez Krzyżaków. Pomimo to było punktem licznych spotkań książąt i biskupów, miejscem wzniesienia wielu pięknych budowli i na zawsze pozostanie najstarszym miastem Wielkopolski.

Obraz w nagłówku przedstawia rysunek Napoleona Ordy przedstawiający widok na kościół Franciszkanów w Gnieźnie.